NIET EERLIJK 

Ze is aan het eind van haar traject als leer-werknemer in de kringloopwinkel gekomen. Omdat ze bij aanvang vooraan in de vijftig was, duurde de cyclus 24 maanden in plaats van twaalf.
Ze hadden me gewaarschuwd: een kluizenares met een aantal lichamelijke beperkingen, die terug-getrokken leeft en met niemand contact onderhoudt. Die man noch kinderen heeft. Van wie weinig bekend is. Heeft ooit een periode in een school gepoetst maar ook daar bleek ze verder met niemand verbinding te hebben. Om onduidelijke redenen is dat werk toen afgesprongen. Kortom, iemand met wie het niet echt vlot op de gewone arbeidsmarkt.
Beter niet veel verwachtingen koesteren, luidde de boodschap.

Maar wat een verrassing! Een noeste werker, die gedurende al deze maanden geen dag ziek is geweest. Die tijdens moeilijke periodes met een onderbezetting in de kledij-afdeling de schoorsteen recht hield. Misschien wat schuchter van start ging en wellicht nooit zal uitblinken in sociale omgang maar evengoed rake observaties kon schetsen en geregeld droogkomisch uit de hoek kwam. Die na verloop van tijd helemaal openbloeide. Heel vin-dingrijk bleek in het bedenken van oplossingen voor haar begrenzingen en zichtbaar voldoening in haar werk vond. Die je uiteindelijk moest aansporen om ook eens een dag vakantie te nemen...
Zoals altijd heb ik een getuigschrift gemaakt om haar als souvenir bij het afscheid te geven. Om later nog eens terug te kunnen kijken. 

Ik zoek eerst een mooie foto die bij een of andere gelegenheid genomen werd en plaats daar GETUIGSCHRIFT onder. In een iets kleiner letter-type de periode dat ze hier heeft gewerkt en enkele punten waarin ze uitblonk gedurende haar traject. Dit stuur ik digitaal door naar het OCMW. Daar hebben ze een kleurenprinter.
Ten slotte plastificeert Jennifer – ons immer enthousiaste aanspreekpunt ginds – de afdruk.

Ik maakte ze aanvankelijk voor de medewerkers maar betrap mezelf erop dat ik nadien ook graag terugkijk naar wie hier allemaal cum laude afzwaaide.
We houden het attest nog even achterwege als verrassing voor de laatste dag. Natuurlijk weet ze al wat haar te wachten staat, net zoals dat kaartje met wensen voor de toekomst van de collega’s, en de aanbevelingsbrief. In die vierentwintig maanden heeft ze het al menige keer bij anderen mee-gemaakt.

Het is nu na sluitingstijd. Djetenin brengt de kapstokken weg, terwijl Bilal de kassa-omgeving opruimt. Het geplastificeerde brevet werd zonet afgeleverd en ziet er piekfijn uit, tevreden toon ik het hen.
‘Oh mesjeu’, zegt Djetenin, duidelijk ontroerd. ‘Maman is zo mooi op deze foto! Oooh!’
Zo noemen ze haar: Maman. Ze neemt het attest uit mijn handen en staart ernaar. 

‘Mesjeu…', zegt ze. ‘Mesjeu... Is niet eerlijk…’ En plots luid uithalend: ‘Voor niemand hier is leuk als klaar is, mesjeu... Dat doet pijn... Pijn hier!’ Ze wrijft over haar hartstreek, waarbij ze me kwaad, met uitpuilende ogen aankijkt. Niemand kan zo angstaanjagend kijken als zij. Ze heeft het eens over de voodoogebruiken in haar land van herkomst gehad. Illustreerde enkele bijhorende dansjes. Ze zou een uitstekende priesteres kunnen zijn.
‘Is niet eerlijk, mesjeu! Mensen werken graag hier!’ Bilal staat naast haar en glimlacht naar me.
‘Is waar’, zegt hij zacht. Hij is me eerder al komen vragen of hij niet kan blijven. Over een maand is het zijn beurt om ons te verlaten.

‘Eerst niet, mesjeu,’ zegt Djetenin, ‘eerst was moeilijk, oeioeioei. Maar toen niet meer. En nu wil ik blijven, voor altijd in kringloopwinkel!’ Haar schrille lach galmt door het gebouw.